SERA GAZI İZLEME, RAPORLAMA VE DOĞRULAMA (MRV) DANIŞMANLIK
Sera Gazı Emisyon İzleme Planı (Greenhouse Gas Emission Monitoring Plan)
Tanım ve Amaç
- Sera Gazı Emisyon İzleme Planı, “Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve Raporlanması Hakkında Yönetmelik” ve ilgili Tebliğ uyarınca, tesislerin emisyonlarını nasıl ölçeceğini, izleyeceğini ve raporlayacağını açıklayan resmi bir beyan (declaration) dokümanıdır.
- İzleme planı, şeffaf (transparent), tutarlı (consistent), karşılaştırılabilir (comparable), doğrulanabilir (verifiable) ilkelerine dayanır.
- Hazırlanan plan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na elektronik sistem üzerinden sunulur ve Bakanlık onayı ile geçerlilik kazanır.
Not: “Beyan” vurgusu önemlidir; çünkü Bakanlık, işletme tarafından bildirilen bilgileri doğru kabul eder. Ancak yanlış veya eksik bilgiler, yalnızca bağımsız Doğrulayıcı Kuruluşlar (Verifier Organizations) tarafından yapılan denetimlerde tespit edilebilir.
Planın İçeriği
İzleme Planı, tesisin sera gazı yönetim stratejisinin “yol haritası”dır. Şunları içerir:
- İzleme yöntemleri (Monitoring Methods)
- Kaynak akışları (Source Streams)
- Emisyon kaynakları ve noktaları (Emission Sources and Points)
- Kademe gereklilikleri (Tier Requirements)
- Tesis kategorisi (Installation Category)
- Veri akışı prosedürleri (Data Flow Procedures)
- Belirsizlik hesaplamaları (Uncertainty Calculations)
- Risk analizleri (Risk Assessments)
Planın Sunulması (Submission Process)
- İzleme planı, Bakanlık’ın hazırladığı elektronik şablon (Electronic Template) üzerinden hazırlanır.
- Sunum yeri: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change).
- Plan, Bakanlık tarafından onaylandığında yürürlüğe girer.
- Gerektiğinde revize edilmesi zorunludur (örneğin yeni bir emisyon kaynağı eklenirse). Revizyonlar da yine elektronik ortamda yapılır ve tekrar Bakanlık onayına sunulur.
Danışmanlık Firmasının Rolü (Role of Consultancy Firms)
İzleme planı hazırlanması, ciddi teknik bilgi ve mevzuat hakimiyeti gerektirir.
- Yanlış veya eksik hazırlanmış planlar, doğrulama (verification) aşamasında reddedilir ve tüm sürecin başa dönmesine neden olur.
- Bu nedenle profesyonel danışmanlık hizmeti, tesisler için zaman ve maliyet kaybını önler.
Danışmanlık firmaları (Consultancy Firms), ISO standartlarına ve ulusal mevzuata uygun şekilde plan hazırlayarak işletmelerin hem Bakanlık onayını almasını hem de doğrulama sürecini sorunsuz geçmesini sağlar.
Danışmanlık Faaliyetleri (Consultancy Activities)
- Mevcut Durum Analizi (Current Status Analysis)
- Tesis tanımı (Facility Description)
- Emisyon kaynaklarının belirlenmesi (Identification of Emission Sources)
- Yayılan sera gazlarının tespiti (Detected GHGs – CO₂, CH₄, N₂O vb.)
- Yıllık tahmini emisyonların hesaplanması (Annual Estimated Emissions)
- Tesis kategorisinin tanımlanması (Installation Category)
- İzleme Yönteminin Tespiti (Determination of Monitoring Method)
- Hesaplama Temelli Yöntem (Calculation-based Approach)
- Kaynak akışlarının belirlenmesi
- Kademe (Tier) seçimleri
- Faaliyet verilerinin (Activity Data) ve emisyon faktörlerinin (Emission Factors) seçimi
- Varsayılan değerler mi, laboratuvar analizleri mi kullanılacak kararının verilmesi
- Ölçüm Temelli Yöntem (Measurement-based Approach)
- Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri (SEÖS / Continuous Emission Monitoring Systems - CEMS)
- Ölçüm cihazlarının kalibrasyonu ve bakımı
- CO₂ ve N₂O ölçümleri
- Veri toplama ve kayıp veri prosedürleri
- Belirsizlik Değerlendirmesi (Uncertainty Assessment)
- Belirsizlik hesaplama prosedürlerinin hazırlanması
- Ölçüm cihazı belirsizlikleri
- Kaynak akışı belirsizlikleri
- Birleşik belirsizliklerin hesaplanması ve raporlanması
- Veri Yönetimi ve Kontrol Sistemi (Data Management and Control System)
- Veri akışı şemaları (Data Flow Diagrams)
- Sera gazı raporlama prosedürleri (GHG Reporting Procedures)
- Risk analizi ve kontrol mekanizmaları (Risk Analysis and Control Measures)
- Kalite güvence prosedürleri (Quality Assurance Procedures)
- Ölçüm cihazları QA/QC
- Bilgi teknolojileri güvenliği
- Veri boşluğu kontrolü (Gap Filling Procedures)
- Düzeltici faaliyetler (Corrective Actions)
- Görev tanımları (Staff Responsibilities)
Sonuç: Önemi ve Kazandırdıkları
- Doğru hazırlanmış bir Sera Gazı İzleme Planı, tesisin yasal uyumluluğunu sağlar, doğrulama sürecini kolaylaştırır ve gelecekteki revizyon ihtimallerini azaltır.
- Danışmanlık firmaları, işletmelerin hem mevzuata uyum (compliance) hem de sürdürülebilirlik hedefleri (sustainability goals) açısından güvence altına alınmasını sağlar.
- Ayrıca işletmenin zaman, maliyet ve itibar kaybı yaşamasının önüne geçer.
